Mechanizm podzielonej płatności (MPP), inaczej split payment, polega na płatności za towar lub usługę, zrealizowaną przez nabywcę specjalnym przelewem. Rachunek VAT tworzony jest przez bank automatycznie jako dodatkowe konto, do każdego rachunku założonego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.
Obowiązkowe MPP
W Polsce mechanizm podzielonej płatności obowiązuje od lipca 2018 r. Od listopada 2019 r. jest obowiązkowy do faktur o wartości powyżej 15.000 zł, które dotyczą tzw. towarów i usług wrażliwych. Nabywca zapłatę z zastosowaniem MPP dokonuje w złotówkach przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub SKOK. Aby dokonać płatności w mechanizmie podzielonej płatności musi on wskazać:
- kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności,
- kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto,
- numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność,
- numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku.
Dobrowolny MPP
Jeżeli dana transakcja nie spełnia warunków dla zastosowania obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności (np. wartość faktury jest poniżej 15.000 zł lub nie dotyczy ona towarów bądź usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT), to transakcja taka podlega rozliczaniu na ogólnych zasadach. W zakresie takich transakcji nabywca może, ale nie musi zastosować MPP.
Obowiązkowa adnotacja na fakturze
Na fakturach objętych obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności podatnik (sprzedawca) zobowiązany jest umieścić adnotację “mechanizm podzielonej płatności” co wynika bezpośrednio art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT. Jeżeli zaś chodzi o dobrowolne stosowanie MPP takiego obowiązku nie ma.
Bez oznaczenia MPP w ewidencji VAT
Do końca czerwca 2021 r., w przypadku transakcji sprzedaży i zakupu objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności, należało zarówno w części ewidencyjnej sprzedaży, jak i zakupu w JPK_VAT zastosować oznaczenie MPP. Od 1 lipca 2021 r. zniesiono ten obowiązek. Nie dotyczy to jednak stosowania adnotacji “mechanizm podzielonej płatności” na fakturach. Oznacza to, że podatnik będący wystawcą faktur w dalszym ciągu musi oznaczać je wyrazami “mechanizm podzielonej płatności”, jeżeli transakcja objęta jest obowiązkiem stosowania tego mechanizmu.
Skutki braku wymaganej adnotacji
W przypadku stwierdzenia, że podatnik wystawił fakturę bez oznaczenia “mechanizm podzielonej płatności”, naczelnik urzędu skarbowego (lub celno-skarbowego ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT wykazanej na tej fakturze. Tak stanowi art. 106e ust. 12 ustawy o VAT.
Warto pamiętać, że obowiązek zapłaty należności z faktury w MPP nie zależy od tego, czy na fakturze zawarto to oznaczenie. Jeżeli sprzedawca nie dopełnił obowiązku i nie oznaczył odpowiednio faktury, nabywca i tak ma obowiązek zapłaty w MPP. Jeśli tego nie uczyni, może podlegać sankcji w wysokości 30% kwoty podatku przypadającej na towary lub usługi z załącznika nr 15.
Odpowiedzialność karna skarbowa
Należy mieć również na uwadze sankcje wynikające z ustawy – Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2021 r. poz. 408 ze zm.).
Zgodnie z art. 57c K.k.s. podatnik, który wbrew obowiązkowi, dokona płatności kwoty należności wynikającej z faktury z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych lub karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Na odpowiedzialność karną skarbową naraża się również podatnik, który wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury zawierającej specjalne oznaczenie. Podlega on karze grzywny do 180 stawek dziennych lub karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Kwestie te reguluje art. 62 § 1 i 5 K.k.s.
