Jakie konsekwencje w VAT grożą za niestosowanie MPP?
Mechanizm podzielonej płatności (MPP), inaczej split payment, polega na płatności za towar lub usługę, zrealizowaną przez nabywcę specjalnym przelewem. Rachunek VAT tworzony jest przez bank automatycznie jako dodatkowe konto, do każdego rachunku założonego w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Obowiązkowe MPP W Polsce mechanizm podzielonej płatności obowiązuje od lipca 2018 r. Od listopada 2019 r. jest obowiązkowy do faktur o wartości powyżej 15.000 zł, które dotyczą tzw. towarów i usług wrażliwych. Nabywca zapłatę z zastosowaniem MPP dokonuje w złotówkach przy użyciu komunikatu przelewu udostępnionego przez bank lub SKOK. Aby dokonać płatności w mechanizmie podzielonej płatności musi on wskazać: kwotę odpowiadającą całości albo części kwoty podatku wynikającej z faktury, która ma zostać zapłacona w mechanizmie podzielonej płatności, kwotę odpowiadającą całości albo części wartości sprzedaży brutto, numer faktury, w związku z którą dokonywana jest płatność, numer, za pomocą którego dostawca towaru lub usługodawca jest zidentyfikowany na potrzeby podatku. Dobrowolny MPP Jeżeli dana transakcja nie spełnia warunków dla zastosowania obligatoryjnego mechanizmu podzielonej płatności (np. wartość faktury jest poniżej 15.000 zł lub nie dotyczy ona towarów bądź usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT), to transakcja taka podlega rozliczaniu na ogólnych zasadach. W zakresie takich transakcji nabywca może, ale nie musi zastosować MPP. Obowiązkowa adnotacja na fakturze Na fakturach objętych obowiązkiem stosowania mechanizmu podzielonej płatności podatnik (sprzedawca) zobowiązany jest umieścić adnotację „mechanizm podzielonej płatności” co wynika bezpośrednio art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT. Jeżeli zaś chodzi o dobrowolne stosowanie MPP takiego obowiązku nie ma. Bez oznaczenia MPP w ewidencji VAT Do końca czerwca 2021 r., w przypadku transakcji sprzedaży i zakupu objętych obowiązkowym mechanizmem podzielonej płatności, należało zarówno w części ewidencyjnej sprzedaży, jak i zakupu w JPK_VAT zastosować oznaczenie MPP. Od 1 lipca 2021 r. zniesiono ten obowiązek. Nie dotyczy to jednak stosowania adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” na fakturach. Oznacza to, że podatnik będący wystawcą faktur w dalszym ciągu musi oznaczać je wyrazami „mechanizm podzielonej płatności”, jeżeli transakcja objęta jest obowiązkiem stosowania tego mechanizmu. Skutki braku wymaganej adnotacji W przypadku stwierdzenia, że podatnik wystawił fakturę bez oznaczenia „mechanizm podzielonej płatności”, naczelnik urzędu skarbowego (lub celno-skarbowego ustali dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 30% kwoty podatku przypadającej na dostawę towarów lub świadczenie usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT wykazanej na tej fakturze. Tak stanowi art. 106e ust. 12 ustawy o VAT. Warto pamiętać, że obowiązek zapłaty należności z faktury w MPP nie zależy od tego, czy na fakturze zawarto to oznaczenie. Jeżeli sprzedawca nie dopełnił obowiązku i nie oznaczył odpowiednio faktury, nabywca i tak ma obowiązek zapłaty w MPP. Jeśli tego nie uczyni, może podlegać sankcji w wysokości 30% kwoty podatku przypadającej na towary lub usługi z załącznika nr 15. Odpowiedzialność karna skarbowa Należy mieć również na uwadze sankcje wynikające z ustawy – Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2021 r. poz. 408 ze zm.). Zgodnie z art. 57c K.k.s. podatnik, który wbrew obowiązkowi, dokona płatności kwoty należności wynikającej z faktury z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych lub karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Na odpowiedzialność karną skarbową naraża się również podatnik, który wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury zawierającej specjalne oznaczenie. Podlega on karze grzywny do 180 stawek dziennych lub karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Kwestie te reguluje art. 62 § 1 i 5 K.k.s.
Faktura korygująca z oznaczeniem MPP
W jakich przypadkach wystawiana jest faktura korygująca? Na podstawie art. 106j ust.1 ustawy o VAT fakturę korygującą wystawia się w przypadkach, gdy: obniżono cenę po dokonaniu sprzedaży, podwyższono cenę dokonano zwrotu nabywcy całości lub części zapłaty otrzymanej przed dokonaniem sprzedaży, dokonano zwrotu podatnikowi towarów i opakowań, stwierdzono pomyłkę w cenie, stawce, kwocie podatku lub w jakiejkolwiek innej pozycji faktury. Faktura korygująca powinna zawierać dane określone w art. 106j ust. 2 ustawy o VAT tj. wyrazy „FAKTURA KORYGUJĄCA” albo wyraz „KOREKTA”; numer kolejny oraz datę jej wystawienia; dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura korygująca: określone w art. 106e ust. 1 pkt 1–6, nazwę (rodzaj) towaru lub usługi objętych korektą przyczynę korekty, jeżeli korekta wpływa na zmianę podstawy opodatkowania lub kwoty podatku należnego – odpowiednio kwotę korekty podstawy opodatkowania lub kwotę korekty podatku należnego z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku i sprzedaży zwolnionej; Należy tutaj podkreślić, że w przypadku faktur, w których kwota należności ogółem przekracza 15.000 zł (lub równowartość tej kwoty), obejmujących dokonaną na rzecz podatnika dostawę towarów lub świadczenie usług, o których mowa w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, faktura powinna zawierać wyrazy „mechanizm podzielonej płatności”. Tak stanowi art. 106e ust. 1 pkt 18a ustawy o VAT. Jak wynika z objaśnień podatkowych Ministerstwa Finansów z dnia 23 grudnia 2019 r. w sprawie mechanizmu podzielonej płatności, ze względu na powiązanie obligatoryjnego MPP z określonym limitem kwotowym na fakturze oraz ujęciem na niej choćby jednej z pozycji wskazanych w załączniku nr 15, dokonywanie korekt VAT może powodować różne obowiązki powiązane z mechanizmem podzielonej płatności. Z jednej strony korekta taka może skutkować powstaniem obowiązku zapłaty w MPP, a z drugiej spowodować, że taki obowiązek zniknie (przykłady 1 i 2). Przykład 1 Podatnik dokonał dostawy towarów z załącznika nr 15 do ustawy o VAT. Transakcję udokumentował fakturą na łączną wartość brutto 18 450 zł i podatek VAT 3 450 zł, oznaczając ją wyrazami „mechanizm podzielonej płatności”. W wyniku korekty faktury zmniejszyła się podstawa opodatkowania, tj. po korekcie łączna wartość brutto wyniosła 16 605 zł, podatek VAT 3 105 zł. Faktura korygująca powinna zostać oznaczona wyrazami „mechanizm podzielonej płatności”, z uwagi na to, iż nadal spełnione są kryteria co do przedmiotu dostawy oraz wartości faktury. Przykład 2 Podatnik dokonał dostawy towarów z załącznika nr 15 do ustawy o VAT. Transakcję udokumentował fakturą na łączną wartość brutto 19 000 zł i podatek VAT 3 552,84 zł, oznaczając ją wyrazami „mechanizm podzielonej płatności”. W wyniku korekty faktury dostawa nie obejmuje towarów z załącznika nr 15 do ustawy o VAT i zmniejszono podstawę opodatkowania, tj. po korekcie łączna wartość brutto wyniosła 16 000 zł, podatek VAT 2 991,87 zł. Z uwagi na brak spełnienia kryterium przedmiotu dostawy faktura korygująca nie powinna zawierać wyrazów „mechanizm podzielonej płatności”.