Prawo do urlopu wychowawczego przysługuje pracownikom, których okres zatrudnienia obejmuje co najmniej 6 miesięcy. Do okresu tego wliczane są również poprzednie okresy zatrudnienia. Wymiar urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem wynosi 36 miesięcy, czyli 3 lata. Pracodawcy może udzielić takiego urlopu na okres nie dłuższy niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. W przypadku wychowywania dziecka posiadającego orzeczenie o niepełnosprawności pracownikowi przysługuje dodatkowy urlop wychowawczy w wymiarze kolejnych 36 miesięcy, z którego może skorzystać do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.
Urlop wychowawczy rodzice muszą podzielić między sobą, pamiętając, że jeden miesiąc z 36 przeznaczony jest wyłącznie dla drugiego rodzica, np. kiedy to mama przebywa na urlopie wychowawczym, może wykorzystać maksymalnie 35 miesięcy, a tato dziecka 1 miesiąc lub odwrotnie. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka. Zatem w przypadku wykorzystywania uprawnienia przez jednego z rodziców lub opiekunów, urlop może trwać co najwyżej 35 miesięcy. Są jednak sytuacje, kiedy rodzic może wykorzystać pełne 36 miesięcy urlopu wychowawczego, taka sytuacja będzie mieć miejsce, kiedy:
- drugi rodzic dziecka nie żyje,
- drugiemu rodzicowi dziecka nie przysługuje władza rodzicielska, drugi rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu.
Rodzice lub opiekunowie dziecka mogą jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego przez cały okres urlopu, z tym, że łączny okres korzystania z tego urlopu nie może przekraczać maksymalnego wymiaru przewidzianego przepisami Kodeksu pracy.
Obowiązek składkowy przy urlopie wychowawczym
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 19 w związku z art. 9 ust. 6 Ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby przebywające na urlopie wychowawczym podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeśli nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie mają innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten powstaje od dnia rozpoczęcia korzystania z urlopu wychowawczego i trwa aż do dnia jego zakończenia.
Należy w tym miejscu pamiętać, że w odniesieniu do osób przebywających na urlopach wychowawczych lub pobierających zasiłek macierzyński, płatnik składek wykazuje tylko należne składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenie zdrowotne w odpowiednich dokumentach rozliczeniowych. Składki te nie są opłacane z funduszy pracodawcy a ze środków budżetu państwa.
Zwolnienie z opłacania FP i FGŚP
W myśl art. 104a ustawy o promocji zatrudnienia oraz art. 9a ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych, pracodawcy oraz inne jednostki organizacyjne nie opłacają składek na FP i FGŚP za zatrudnionych pracowników powracających z:
- urlopu macierzyńskiego,
- urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
- dodatkowego urlopu macierzyńskiego,
- dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
- urlopu rodzicielskiego,
- urlopu wychowawczego w okresie 36 miesięcy począwszy od pierwszego miesiąca po powrocie z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego.
Zgodnie z informacjami opublikowanymi przez ZUS zwolnienie z opłacania składek na Fundusz Pracy trwa pełne 36 miesięcy kalendarzowych i rozpoczyna się od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił powrót do pracy po urlopie, a kończy ostatniego dnia 36 miesiąca przysługującego zwolnienia. Okresy dotyczą powrotu:
- z urlopu macierzyńskiego,
- z dodatkowego urlopu macierzyńskiego,
- z każdej części wykorzystanego urlopu wychowawczego.
