Zgodnie z art. 5 ustawy Prawo przedsiębiorców działalność nierejestrowana to działalność:
- z której przychód (kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont) należny nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia ( w 2021 r. limit wynosi więc 1 400 zł)
- która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.
Należy podkreślić, że działalność nierejestrowana nie ma zastosowania do działalności wykonywanej w ramach umowy spółki cywilnej. Dodatkowo z tego rozwiązania nie mogą korzystać typy działalności wymagających koncesji, licencji czy pozwolenia.
Korzyści z prowadzenia działalności nierejestrowanej
Zalety prowadzenia działalności nierejestrowanej to przede wszystkim:
- brak comiesięcznych (lub kwartalnych) zaliczek na podatek
- zwolnienie podmiotowe z płacenia podatku VAT
- brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne z tytułu pozarolniczej działalności
- zwolnienie z obowiązku zgłoszenia działalności w ewidencji przedsiębiorców (CEIDG), urzędzie skarbowym i GUS
- możliwość prowadzenia uproszczonej ewidencji sprzedaży
Obowiązki w działalności nierejestrowanej
W świetle prawa cywilnego osoba, która prowadzi działalność nierejestrowaną uznawana jest za „przedsiębiorcę”. Z tego tytułu ma pewne obowiązki prawne. Są to między innymi:
- przestrzeganie praw konsumentów
- wystawianie faktur lub rachunków na żądanie kupującego
- prowadzenie uproszczonej ewidencji sprzedaży
- rozliczanie przychodu z działalności nierejestrowej (po odliczeniu kosztów) w zeznaniu rocznym PIT-36, według skali podatkowej
Przychód w działalności nierejestrowanej
Przychodem z działalności nierejestrowej są wszystkie otrzymane i należne kwoty ze sprzedaży towarów bądź usług. Kwoty należne to kwoty z wystawionych faktur, które w momencie sprzedaży nie są jeszcze nie otrzymane od klienta.
Do przychodu nie zalicza się wartości towarów, które zostały zwrócone oraz udzielonych bonifikat i skont.
Działalność nierejestrowana zwolniona z VAT – dokumentowanie
Działalność nierejestrowana co do zasady może korzystać ze zwolnienia z VAT, np. ze względu na limit obrotów. Korzystając ze zwolnienia z VAT ze względu na limit, podatnik dokumentuje swoją sprzedaż poprzez wystawienie faktury bez VAT. Faktura bez VAT powinna zawierać takie dane jak:
- datę wystawienia,
- numer kolejny,
- dane sprzedawcy i nabywcy nazwę (rodzaj) towaru lub usługi,
- miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług,
- cenę jednostkową towaru lub usługi,
- kwotę należności ogółem.
Korzystając ze zwolnienia z VAT, dodatkowo osoba prowadząca działalność nierejestrowaną w oparciu o art. 109 ust. 1 ustawy o VAT powinna prowadzić uproszczony rejestr sprzedaży. Do jego podstawowych elementów należy zaliczyć:
- liczbę porządkową,
- datę sprzedaży,
- numer dokumentu sprzedaży,
- wartość sprzedaży,
- wartość sprzedaży narastająco.
Działalność nierejestrowana, a kasa fiskalna
Przy działalności nierejestrowej, w większości przypadków, nie ma obowiązku korzystania z kasy fiskalnej (przy limicie 1 400 zł miesięcznie, nie przekroczy się progu 20 tys. zł rocznego obrotu, który zobowiązuje do stosowania kas).
Kasa fiskalna będzie potrzebna w przypadku niektórych rodzajów działalności, przy których istnieje obowiązek stosowania kasy bez względu na obroty (np. usługi fryzjerskie, przewóz osób, naprawa pojazdów silnikowych oraz motorowerów).
Inne rodzaje działalności, których nie trzeba rejestrować
Poza działalnością nierejestrową, przepisy określają konkretne rodzaje działalności, których nie trzeba rejestrować w urzędzie. Dotyczy to:
- działalności agroturystycznej rolników
- produkcji wina przez rolników
- rolniczego handlu detalicznego.
