Skala podatkowa
Przedsiębiorca będący osobą fizyczną w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej (bez względu na rodzaj i rozmiar tej działalności oraz formę prawną jej prowadzenia) może korzystać ze skali podatkowej jako sposobu opodatkowania w ramach zasad ogólnych.
Przedsiębiorca ten, dochody (przychody) opodatkowuje według skali podatkowej z mocy prawa. W przyszłym roku, tj. Od 1 stycznia 2022 roku z tego sposobu opodatkowania będą korzystać podatnicy, którzy rozpoczną działalność gospodarczą w 2022 r. i nie dokonają wyboru innej formy rozliczania podatku dochodowego. Prawo do wyboru skali podatkowej na 2022 r. będzie przysługiwało także podatnikom kontynuującym działalność rozpoczętą w latach wcześniejszych.
Obliczanie podstawy opodatkowania
Podstawą opodatkowania u podatników korzystających ze skali podatkowej wyznacza dochód. Dochód ten jest nadwyżką sumy przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nad kosztami ich uzyskania.
Dokonując obliczenia podstawy opodatkowania, podatnik ma prawo od dochodu odliczyć straty z lat ubiegłych oraz wydatki z tytułów określonych w art. 26 ustawy o pdof. W 2022 roku w związku z wejściem w życie Polskiego Ładu (Dz. U. z 2021 r. poz. 2105) przedsiębiorcy będą mieli możliwość skorzystania z ulgi dla klasy średniej. Przedsiębiorca zastosuję ulgę, gdy suma uzyskanych przez niego w roku podatkowym przychodów z działalności gospodarczej pomniejszona o koszty prowadzenia tej działalności z wyłączeniem z tych kosztów składek ZUS zmieści się w przedziale 68 412 – 133 692 zł. Będzie ją wyliczał według wzorów określonych w art. 26 ust. 4a ustawy o pdof.
Nad stosowaniem tej ulgi w trakcie roku przedsiębiorcy powinni się jednak poważnie zastanowić. Przekroczenie górnego progu tj. 133 692 zł wiązać się będzie z koniecznością oddania ulgi w zeznaniu rocznym.
Co ważne, rezygnacja ze stosowania ulgi dla klasy średniej w trakcie roku nie pozbawia przedsiębiorcy możliwości zastosowania jej w rocznym zeznaniu – o ile tylko w rozliczeniu tym okaże się, że wartość ustalonych w ustawowy sposób przychodów ostatecznie nie przekroczyła górnego limitu ulgi.
Wysokość podatku
Przedsiębiorcy, których formą opodatkowania jest skala podatkowa, zobowiązani są obliczać i wpłacać w trakcie roku podatkowego zaliczki na podatek (miesięczne lub kwartalne) na rachunek właściwego urzędu skarbowego. W 2022 r. obowiązek wpłacania zaliczek na podatek w związku z podwyższeniem tzw. kwoty wolnej od podatku będzie powstawał poczynając od miesiąca, w którym dochody z działalności gospodarczej przekroczą kwotę 30.000 zł.
Zaliczki na pdof według skali podatkowej oblicza się przy zastosowaniu stawki 17% lub 32%, w zależności od wysokości osiągniętego dochodu. Podatek według 17% stawki przedsiębiorca będzie płacił wtedy, gdy jego dochody nie przekroczą kwoty 120.000 zł (górna granica I progu podatkowego). Kwota zmniejszająca podatek w pierwszym progu podatkowym, będzie dla wszystkich jednakowa i będzie wynosić 5 100 zł.
Jak wiadomo do końca 2021 roku przedsiębiorcy mają prawo do obniżenia zaliczki na podatek o kwotę składki zdrowotnej zapłaconej w danym miesiącu ze środków podatnika, w wysokości nie wyższej niż 7,75% podstawy jej wymiaru. Od przyszłego roku przepisy te będą zlikwidowane, a co za tym idzie przedsiębiorcy utracą prawo do odliczenia składki zdrowotnej od podatku.
Podatek liniowy
Podatek liniowy mogą wybrać ci podatnicy, którzy prowadzą samodzielnie działalność gospodarczą, a także osoby fizyczne będące wspólnikami spółki lub spółek niebędących osobami prawnymi. W przypadku wskazanych spółek dopuszczalna jest sytuacja, gdy jeden ze wspólników rozlicza się według stawki liniowej, a pozostali – według skali podatkowej. Jeżeli jednak podatnik prowadzi działalność indywidualnie i w formie spółki lub spółek niebędących osobami prawnymi, wybór podatku liniowego będzie dotyczył wszystkich form tej działalności, do których mają zastosowanie przepisy ustawy o pdof.
Aby przedsiębiorca mógł skorzystać z tego sposobu opodatkowania, musi złożyć pisemne oświadczenie o wyborze tej metody opodatkowania. Oświadczenie to podatnik musi złożyć właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym został osiągnięty pierwszy przychód z tego tytułu w roku podatkowym, albo do końca roku podatkowego, jeżeli pierwszy taki przychód został osiągnięty w grudniu tego roku podatkowego. Termin ten obowiązuje zarówno podatników rozpoczynających działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego, jak i kontynuujących tę działalność.
Ograniczenia w stosowaniu
Przedsiębiorca, który zdecydował się na podatek liniowy musi pamiętać o pewnych ograniczeniach. Zgodnie z art. 9a ust. 3 ustawy o pdof jeżeli podatnik, który wybrał sposób opodatkowania podatkiem liniowym, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie lub z tytułu prawa do udziału w zysku spółki niebędącej osobą prawną przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, odpowiadających czynnościom, które podatnik lub co najmniej jeden ze wspólników wykonywał lub wykonuje w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy, podatnik ten traci w roku podatkowym prawo do podatku liniowego. Skutkuje to obowiązkiem wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej oraz odsetek za zwłokę od zaległości z tytułu tych zaliczek.
Obliczanie podstawy opodatkowania
Podstawą opodatkowania tak jak w przypadku skali podatkowej jest dochód. W trakcie roku podatkowego, ustalając podstawę opodatkowania, podatnik może pomniejszyć dochód:
- o straty poniesione z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w latach ubiegłych,
- zapłacone w roku podatkowym składki na ubezpieczenia społeczne
- darowizny przekazane na cele kształcenia zawodowego.
Podatnicy opodatkowani na zasadach ogólnych podatkiem liniowym wpłacają na rachunek właściwego urzędu skarbowego zaliczki na podatek dochodowy według 19% stawki podatku od momentu osiągnięcia pierwszego dochodu.
Podobnie jak w przy skali podatkowej od 1 stycznia 2022 roku podatnicy nie będą mieli możliwości odliczenia składki zdrowotnej.
Termin zapłaty
Przedsiębiorcy korzystający z podatku liniowego zaliczki na podatek opłacają w systemie miesięcznym bądź kwartalnym. Dochody firmowe za dany rok podatkowy mają obowiązek rozliczyć w zeznaniu PIT-36L, które muszą złożyć w terminie od dnia 15 lutego do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.
Nowa preferencja
W ramach zmian wprowadzonych Polskim Ładem prawo do wspólnego opodatkowania dochodów małżonków uzyskali również podatnicy, do których mają zastosowanie m.in. przepisy o podatku liniowym, którzy jednocześnie przez cały rok podatkowy nie osiągnęli przychodów ani nie ponieśli kosztów uzyskania przychodów (oraz nie byli zobowiązani lub uprawnieni do zwiększania lub pomniejszania podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązani lub uprawnieni do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń).
Dla kogo zaliczki kwartalne?
Ten sposób regulowania zaliczek na pdof ustawodawca przewidział dla przedsiębiorców, którzy zgodnie z przepisami ustawy o pdof posiadają status małego podatnika lub podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej w roku podatkowym. W 2022 r. małym podatnikiem będzie podatnik, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego VAT) nie przekroczy w 2021 r. wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 2 000 000 euro. Będzie nim zatem przedsiębiorca, u którego wartość przychodów ze sprzedaży za 2021 r. nie przekroczy 9 188 000 zł.
W przypadku podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej w 2022 r. prawo do opłacania zaliczek na pdof kwartalnie przysługuje tym, którzy w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie 2 lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia:
- nie prowadzili działalności gospodarczej samodzielnie lub jako wspólnicy spółki niebędącej osobą prawną
- ich małżonkowie nie prowadzili działalności gospodarczej, jeśli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.
Taki przedsiębiorca, jeżeli w kolejnych latach podatkowych będzie posiadał status małego podatnika, również będzie miał prawo opłacania zaliczek kwartalnych.
Zaliczki kwartalne za pierwsze trzy kwartały roku podatnicy wpłacają do urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia każdego miesiąca następującego po kwartale, za który wpłacana jest zaliczka. Przedsiębiorcy – opłacający zaliczki na pdof miesięcznie, jak i kwartalnie – wpłaty zaliczki za ostatni miesiąc lub kwartał dokonują do 20 stycznia następnego roku podatkowego.
