Jak wyliczyć godziny ponadwymiarowe dla niepełnoetatowca?
Godziny ponadwymiarowe w odróżnieniu od godzin nadliczbowych są czasem pracy wykraczającym ponad czas wynikający z wymiaru określonego w umowie o pracę (np. ponad 5/8 lub 3/4 etatu). Przyjmując, że pracownik świadczy pracę 5 dni w tygodniu po 5 godzin dziennie. Jeśli danego dnia przepracuje np. 7 godzin, wówczas wypracuje swoją normę 5 godzin oraz 2 godziny ponadwymiarowe. Za te 2 godziny należy mu się tylko normalne wynagrodzenie, tj. bez dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Dopiero gdyby przepracował 9 godzin tego dnia, to za przepracowaną 9tą godzinę otrzymałby wynagrodzenie powiększone o dodatek (50% lub 100%).
Stąd godzinami ponadwymiarowymi nazywamy czas przepracowany powyżej ustalonej w umowie normy czasu pracy a poniżej normy ustalonej w art. 129 § 1 KP.
Czy limit czasu pracy powinien być zawarty w umowie?
Strony podczas zawierania umowy, powinny wprowadzić w niej zapis, w którym stalą limit czasu pracy. Po jego przekroczeniu pracownik będzie uprawniony do otrzymania, oprócz normalnego wynagrodzenia, dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Może się wtedy zdarzyć, że przepracowanie przez pracownika – z powyższego przykładu – szóstej godziny, będzie skutkowało wypłaceniem tego dodatku. Jeśli taki zapis w umowie się nie znajdzie, wówczas dodatek będzie wypłacany zawsze dopiero po przekroczeniu podstawowej normy czasu pracy, czyli 8 godzin.
Jak obliczyć wynagrodzenie i dodatek?
Wynagrodzenie i dodatek za godziny ponadwymiarowe oblicza się w ten sam sposób jak przy godzinach nadliczbowych. Zasadę tą określa art. 1511 § 1 KP. Zgodnie z tym przepisem za pracę w godzinach ponadwymiarowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:
100% wynagrodzenia – za pracę w godzinach ponadwymiarowych przypadających w:
nocy,
niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy;
50% wynagrodzenia – za pracę w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu niż określony w pkt 1.
Przykład 1
Pracownica została zatrudniona na 1/2 etatu. Jej rozkład czasu pracy przewiduje pracę po 4 godziny dziennie. W umowie o pracę strony zapisały, że pracownikowi będzie przysługiwał, poza normalnym wynagrodzeniem, dodatek jak za nadgodziny, jeżeli będzie pracował dłużej niż 6 godzin w danym dniu. 29 kwietnia pracownica przepracowała, na polecenie pracodawcy, 8 godzin. W związku z tym za pierwsze 4 godziny, jak i za 2 godziny ponadwymiarowe, czyli za przepracowany czas w wymiarze 6 godzin, pracownik otrzyma normalne wynagrodzenie, bez dodatku. Dopiero za kolejne 2 godziny ponadwymiarowe pracownik otrzyma, poza normalnym wynagrodzeniem, dodatek jak za nadgodziny.
Przykład 2
Pracownik zatrudniony na ½ etatu otrzymuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości 4 000,00 zł. W miesiącu, którego dotyczy rozliczenie, przepracował 8 godzin ponadwymiarowo w nocy i 6 godzin ponadwymiarowych w zwykłe dni pracy (razem 14 godzin ponadwymiarowych). Obowiązujący pracownika wymiar czasu pracy w tym miesiącu, ustalony zgodnie z art. 130 Kodeksu pracy, wyniósł 80 godzin.
Normalne wynagrodzenie za godzinę pracy: 4 000,00 zł : 80 h = 50,00 zł
Normalne wynagrodzenie za przepracowane godziny ponadwymiarowe: 50,00 zł x 14 h = 700,00 zł
Za 8 godziny pracy w nocy przysługuje pracownikowi dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia, czyli 400,00 zł (50,00 zł × 8 h × 100%).
Natomiast za 6 godzin pracy w zwykłe dni pracy – dodatek 50%, w kwocie 150,00 zł (50,00 × 6 h × 50%).
W sumie z tytułu pracy w godzinach ponadwymiarowych pracownik otrzyma 1 250,00 zł (700,00 zł + 400,00 zł + 150,00 zł).
