Godziny nadliczbowe
Godziny nadliczbowe dotyczą osób zatrudnionych na pełny etat. Zgodnie z art. 129 § 1 KP wymiar czasu pracy to maksymalnie 8 godzin na dobę i 40 godzin w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy. Jeśli osoba zatrudniona wykonuje pracę poza obowiązujące normy czasu przysługuje jej 50% lub 100% do podstawowego wynagrodzenia. Według art. 1511 § 1 dodatek wynosi:
- 100% wynagrodzenia w godzinach nadliczbowych przypadających w nocy, w niedziele i święta niebędących normalnymi dniami pracy oraz w dniu wolnym, udzielonym w zamian za pracę w niedzielę lub święto.
- 50% wynagrodzenia w godzinach nadliczbowych przypadających w każdym innym dniu.
W przypadku gdy pracownik wykonuje zadania poza siedzibą firmy, wynagrodzenie nadliczbowe może być zastąpione ryczałtem. Wtedy wysokość ryczałtu odpowiada przewidywanemu czasowi pracy w godzinach nadliczbowych. Niekiedy, ekwiwalent pieniężny jest zamieniany na czas wolny, który jednak zastępuje tylko dodatek, a nie podstawowe wynagrodzenie za dodatkową pracę.
Godziny nadliczbowe – limity
Roczny limit pracy w godzinach nadliczbowych (150 godzin) obowiązuje w przypadku polecania pracy nadliczbowej ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy. Może być on modyfikowany (podwyższany lub obniżany) w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy lub indywidualnej umowie o pracę.
Praca nadliczbowa nie może przekraczać:
- w roku kalendarzowym – 150 godzin,
- przeciętnie w tygodniu – 8 godzin,
- na dobę – 5 godzin.
Kto nie może pracować w godzinach nadliczbowych?
Bezwzględny zakaz pracy w godzinach nadliczbowych dotyczy:
- pracownicy w ciąży,
- pracownika młodocianego.
Pracodawca, nawet za zgodą takich pracowników nie może zatrudniać ich w godzinach nadliczbowych.
Względny zakaz pracy w godzinach nadliczbowych dotyczy pracownika (pracownicy) opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia. Pracodawca może polecić takiemu pracownikowi wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych jedynie za zgodą pracownika.
Nadgodziny – kiedy 50%?
Dodatek w wysokości 50 proc. wynagrodzenia przysługuje za pracę nadliczbową na dobę w dni:
- robocze pracownika (także w niedziele i święta),
- wolne dla pracownika równoważące czas pracy,
- które miały być dla pracownika wolne
Nadgodziny – kiedy 100%?
Dodatek w wysokości 100 proc. wynagrodzenia przysługuje za pracę nadliczbową:
- w porze nocnej,
- na dobę w wolne dla pracownika niedziele i święta,
- na dobę w dni wolne za robocze dla pracownika niedziele i święta,
- z przekroczenia normy średniotygodniowej.
Przykład
Pracownik zatrudniony na cały etat w podstawowym systemie czasu pracy, w jednomiesięcznych okresach rozliczeniowym otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 3 010 zł, dodatek stażowy w wymiarze 20% (602 zł), dodatek funkcyjny kwotowy – 800 zł oraz premię regulaminową w wysokości 10% (301 zł). Z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy przepracował w kwietniu 2022 r.:
- w niedzielę 10 kwietnia – 10 godzin od 10:00 do 20:00,
- w poniedziałek 11 kwietnia – 12 godzin od 7:00 do 19:00,
- we wtorek 12 kwietnia – 9 godzin od 7:00 do 16:00.
Nadgodziny nie zostały zrekompensowane czasem wolnym.
Podstawa obliczenia normalnego wynagrodzenia za godziny nadliczbowe:
3 010 zł + 602 zł + 800 zł + 301 zł = 4 713 zł.
Wynagrodzenie za 1 godzinę pracy w kwietniu:
4 713 zł : 160 godzin (nominalny czas pracy w kwietniu 2022 r.) = 29,46 zł.
Liczba godzin nadliczbowych:
10 godzin w niedzielę + 4 godziny w poniedziałek + 1 godzina we wtorek = 15 godzin nadliczbowych
Normalne wynagrodzenie za godziny nadliczbowe:
29,46 zł x 15 godzin nadliczbowych = 441,90 zł.
Podstawa wyliczenia dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych: 3 010 zł
Kwota dodatku za 1 godzinę nadliczbową:
3 010 zł : 160 godzin = 18,81 zł.
Ustalenie dodatków za godziny nadliczbowe:
Dodatek w wysokości 100% przysługuje za 10 godzin przepracowanych w niedzielę. Z kolei dodatek w wysokości 50% przysługuje za 5 godzin (4 godziny przepracowane w poniedziałek + 1 godzinę przepracowaną we wtorek).
Dodatek za 10 godzin nadliczbowych w wymiarze 100%:
3 010 zł : 160 godzin = 18,81 zł (dodatek za 1 godzinę pracy nadliczbowej) x 10 godzin = 188,10 zł.
Dodatek za 5 godzin nadliczbowych w wymiarze 50%:
(18,81 zł x 5 godz.) x 50% = 47,03 zł.
Łącznie dodatki za godziny nadliczbowe:
188,10 zł + 47,03 zł = 235,13 zł.
Wynagrodzenie brutto za godziny nadliczbowe w kwietniu:
441,90 zł (normalne wynagrodzenie za godziny nadliczbowe) + 235,13 zł (dodatki za godziny nadliczbowe) = 677,03 zł.