Praca w niepełnym wymiarze a uprawnienia pracownicze
Pracodawca w umowie o pracę może uzgodnić z pracownikiem zatrudnienie w niepełnym wymiarze czasu pracy. Warto jednak poznać prawa pracownika oraz obowiązki pracodawcy w takiej sytuacji. Dowiedz się jak wpływa praca w niepełnym wymiarze na uprawnienia pracownicze Praca w niepełnym wymiarze a uprawnienia pracownicze Maksymalny wymiar czasu pracy na pełen etat zgodnie z ustawą wynosi 8 godzin na dobę – 40 godzin tygodniowo. Nie ma jednak przeszkód, aby pracownik pracował w wymiarze¼ etatu, czyli 10 godzin w tygodniu, lub ½ etatu, czyli 20 godzin w tygodniu. Takie rozwiązanie może być korzystne zarówno dla pracownika, który pracując na część etatu może łączyć aktywność zawodową z innymi obowiązkami, jak również dla pracodawcy, który dostosowuje wymiar czasu pracy do jej ilości, co przekłada się na wartość kosztów prowadzonej działalności. Kodeks Pracy w art. 183a nakazuje pracodawcy, aby taktował pracowników równo, nie dyskryminując ich w żadnym aspekcie, między innymi ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym bądź niepełnym wymiarze czasu pracy. Z zasady tej wynika zakaz traktowania w sposób uprzywilejowany pracowników zatrudnionych na pełen etat. Urlop wypoczynkowy Pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu ma prawo do urlopu wypoczynkowego tak jak pełno etatowiec. Wymiar urlopu ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, zaokrąglając niepełny dzień urlopu w górę do pełnego dnia. Pracownik zatrudniony na pełen etat w zależności od stażu pracy ma prawo do 20 lub 26 dni urlopu. Pracując na niepełny etat wymiar urlopu wypoczynkowego ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu. Proporcjonalnie należy ustalić również wymiar urlopu przysługującego pracownikowi niepełnosprawnemu zatrudnionemu w niepełnym wymiarze czasu pracy. Zasady nabywania prawa do urlopu wypoczynkowego w przypadku umowy na część etatu są analogiczne jak w przypadku zatrudnienia na pełen etat. Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy, w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku. Prawo do kolejnych urlopów pracownik nabywa w każdym następnym roku kalendarzowym. Przykład 1 Pracownikowi zatrudnionemu na ¼ etatu przysługuje 5 albo 7 dni urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym. Ustalając godzinowy wymiar urlopu pracownika zatrudnionego na pół etatu, liczby te należy pomnożyć razy 8, zakładając, że jeden dzień urlopu wypoczynkowego to 8 godzin pracy. Pracownik zatrudniony na pół etatu ma do wykorzystania co do zasady 40 albo 56 godziny urlopu wypoczynkowego w roku kalendarzowym. Zasiłek chorobowy macierzyński, rodzicielski i wychowawczy Zatrudnienie na pół etatu nie ma wpływu na prawo do urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego czy wychowawczego. Bez względu na to czy pracownik jest zatrudniony do na pełen etat czy na pół etatu nabywa prawo do urlopów w tym samym wymiarze. Wymiar czasu pracy nie ma również wpływu na prawo do zasiłku chorobowego. Jedynie podstawa wymiaru świadczeń będzie niższa, ustalana w oparciu o uzyskiwane przez pracownika dochody. Opieka nad zdrowym dzieckiem Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. Zwolnienie od pracy, udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, ponownie niepełną godzinę zwolnienia od pracy należy zaokrąglić się w górę do pełnej godziny. Przepis pozwala na wykorzystanie tego zwolnienia w wymiarze godzinowym lub skorzystanie ze zwolnienia na pełne dni pracy. O sposobie korzystania decyduje pracownik w pierwszym wniosku składanym w danym roku kalendarzowym. Prawo do emerytury Zasada niedyskryminacji pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy nakazuje, aby czas pracy pracownika zatrudnionego na część etatu traktować jak okres składkowy, liczony do emerytury. Staż pracy powinien odpowiadać rzeczywistemu czasowi trwania stosunku pracy, a nie ilości pracy wykonywanej w jego trakcie. Zatem praca na ½ etatu będzie zaliczała się do minimalnego stażu pracy za cały okres, w którym była świadczona. Osoby pracujące na część etatu powinny się jednak liczyć z tym, że przeważnie otrzymują niższe wynagrodzenie, od którego odprowadzane są proporcjonalnie niższe składki i ma to wpływ na wysokość emerytury. Nieco inaczej kształtuje się zaliczanie pracy w niepełnym wymiarze do tzw. emerytury minimalnej. W przypadku gdy emerytura przysługująca pracownikowi jest niższa od minimalnej emerytury określonej przez ustawodawcę, świadczenie przysługujące z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ulega podwyższeniu, tak aby suma tych świadczeń nie była niższa od tej gwarantowanej kwoty, tzw. emerytury minimalnej. Staż pracy Okres pracy w niepełnym wymiarze czasu wliczany jest do stażu pracy w całości, wymiar ten nie ulega zmniejszeniu. W całości wpływa na ustalenie prawa do nagrody jubileuszowej, odprawy pracowniczej jak również innych uprawnień pracowniczych. Praca na część etatu nie zmienia długości okresu wypowiedzenia. Pracownik nie pełnoetatowy zachowuje prawo do dni wolnych na poszukiwanie pracy, w wymiarze 2 dni roboczych – w okresie dwutygodniowego i jednomiesięcznego wypowiedzenia albo 3 dni roboczych – w okresie trzymiesięcznego wypowiedzenia. Przerwy w pracy Pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut wliczanej do czasu pracy. Warunkiem jest to, aby dobowy wymiar czasu pracy tego pracownika wynosi co najmniej 6 godzin. Przykład 2 Pracownik zatrudniony na ¾ etatu, pracujący 6 godzin dziennie ma prawo do 15 minutowej przerwy. Pracownik zatrudniony na ½ etatu w wymiarze 4 godzin dziennie nie ma prawa do przerwy wliczanej do czasu pracy, ponieważ pracuje krócej niż 6 godzin. Praca w godzinach nadliczbowych Osoby zatrudnione w niepełnym wymiarze czasu pracy mają prawo do dodatku za pracę wykraczającą ponad wymiar wskazany w umowie. Umowa o pracę powinna określać dopuszczalną liczbie godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, których przekroczenie uprawnia pracownika do dodatku, jaki jest przyznawany za pracę w godzinach nadliczbowych. Jeżeli strony stosunku pracy nie ustalą liczby godzin ponadwymiarowych, po których przekroczeniu pracownikowi przysługuje dodatek, wówczas dodatek ten przysługuje dopiero po przekroczeniu 8 godzin pracy w danym dniu. Zasiłek dla bezrobotnych Przy ustalaniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych nie ma znaczenia wymiar czasu pracy, w jakim była zatrudniona wcześniej osoba ubiegająca się o świadczenie. Istotna jest tutaj wysokość otrzymywanego wynagrodzenia. Pracownik zatrudniony na niepełny etat ma prawo do zasiłku dla bezrobotnych pod warunkiem, że otrzymywał wynagrodzenie w kwocie co najmniej