Istotą zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika jest zapewnienie mu ochrony, w sytuacji gdy pojawią się wątpliwości co do wykładni przepisów prawa, mających zastosowanie w jego sytuacji, a w niektórych przypadkach, także co do okoliczności stanu faktycznego.
Do kogo adresowana jest zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika?
Na zasadę in dubio pro tributario może powołać się w zasadzie każdy podatnik, zarówno osoby nieprowadzące, jak i prowadzące działalność gospodarczą. Jej zakresem
objęci są wszyscy ci, którzy interpretują i stosują prawo podatkowe. Zasadę tę mogą wykorzystywać również inne podmioty obciążane obowiązkami wynikającymi z przepisów prawa podatkowego. Dotyczy płatników, inkasentów, następców prawnych podatnika oraz osób trzecich odpowiedzialnych za cudze zobowiązania podatkowe.
Zasady stosowania reguły in dubio pro tributario
MF analizując powyższą regułę przedstawiło wskazówki, w jaki sposób należy wykładać tę zasadę. Z interpretacji wynika, że:
- przez „korzyść podatnika” należy rozumieć optymalne dla niego rozwiązanie prawne spośród tych, które zarysowały się w trakcie wykładni przepisu;
- sąd administracyjny, będzie mógł uchylić decyzję, np. w sytuacji, gdy organ podatkowy nie zastosował art. 2a Ordynacji podatkowej, a – zdaniem sądu – istniały ku temu ustawowe przesłanki;
- to, jakie rozwiązanie jest korzystniejsze dla podatnika, wskazuje sam podatnik, np. dokonując rozliczenia w treści deklaracji podatkowej;
- stosowanie zasady nie jest ograniczone do postępowania podatkowego;
- sporne kwestie związane z zastosowaniem art. 2a Ordynacji podatkowej lub wskazaniem braku przesłanek jego zastosowania powinny stanowić przedmiot władczych aktów administracyjnych (decyzji lub postanowień);
- organ administracji powinien uzasadnić podstawę prawną rozstrzygnięcia; w przypadku, gdy w ocenie organu przepis art. 2a Ordynacji podatkowej nie ma zastosowania, należy wykazać, że podatnik, wysuwając inną argumentację i stawiając tezę o istnieniu niedających się usunąć wątpliwości, nie ma racji, gdyż np. powoływał nieadekwatne do stanu faktycznego przepisy, przyjmował błędne założenia interpretacyjne, mylił się w rozumowaniu bądź też jego argumentacja była na tyle słaba w zestawieniu z argumentacją przeciwną, że nie można uznać istnienia niedających się usunąć wątpliwości;