Student na umowie zlecenie a ZUS
Generalnie osoba, która zatrudniona jest na podstawie umowy zlecenia podlega zarówno ubezpieczeniom społecznym jak i zdrowotnym. Objęta jest nimi od dnia oznaczonego w umowie jako termin rozpoczęcia pracy aż do dnia wygaśnięcia lub rozwiązania umowy. Obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym jest składka emerytalna, rentowa oraz wypadkowa. Składka chorobowa jest tutaj fakultatywna, czyli dobrowolna.
Przy czym, obecnie objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony w ZUS. Tylko gdy zgłoszenie do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku tych ubezpieczeń, wtedy objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym nastąpi od dnia wskazanego we wniosku.
Zgłoszenia zleceniobiorcy do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego w ZUS dokonuje zleceniodawca:
- na druku ZUS ZUA (lub ZUS ZZA – jeśli podlega on tylko obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu, ma to miejsce w przypadku zbiegu tytułów do ubezpieczeń),
- z kodem tytułu ubezpieczenia 04 11 X X,
- w terminie 7 dni od dnia oznaczonego w umowie zlecenia jako dzień rozpoczęcia jej wykonywania (termin ten liczy się od następnego dnia po dniu, w którym powstał obowiązek ubezpieczeń).
Nie w każdym przypadku umowa zlecenia powoduje dla osoby ją wykonującej tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego w ZUS. Nie podlegają im bowiem zleceniobiorcy (bez względu na okres wykonywania pracy na zleceniu) będący studentami (także uczniami szkół ponadpodstawowych) do ukończenia 26 lat.
Tacy zleceniobiorcy do ukończenia 26. roku życia nie mają też możliwości wnioskowania o zgłoszenie ich do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Zleceniodawca nie zgłasza takich osób do tych ubezpieczeń ani też od kwoty wypłacanego im wynagrodzenia ze zlecenia nie potrąca żadnych składek.
Analogiczne zasady dotyczą sytuacji, gdy umowa zlecenia została zawarta m.in. ze studentem w okresie wakacji.
Posiadany status studenta zleceniobiorca powinien odpowiednio poświadczyć zleceniodawcy.
Zawarcie umowy o pracę ze studentem
Umowa o pracę dla osoby, z którą została zawarta, stanowi tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego w ZUS. Pracownik podlega im obligatoryjnie od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. Zgłoszenia go do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego dokonuje pracodawca (jako płatnik składek):
- na druku ZUS ZUA – „Zgłoszenie do ubezpieczeń/Zgłoszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej”,
- w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczeń, tj. od dnia nawiązania stosunku pracy.
Termin 7 dni należy liczyć od następnego dnia po nawiązaniu stosunku pracy.
Posiadany przez pracownika status studenta oraz brak ukończonego wieku 26 lat nie zmienia charakteru ubezpieczeń takiej osoby ze stosunku pracy. W konsekwencji student nawet wtedy, gdy nie ma ukończonych 26 lat, z tytułu zawartej z nim umowy o pracę podlega obowiązkowi ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego w ZUS na ogólnych zasadach stosowanych wobec pracowników. W efekcie na zasadach dotyczących tej grupy ubezpieczonych pracodawca rozlicza za niego składki ubezpieczeniowe w ZUS.
Umowa o pracę i zlecenia ze studentem
Zdarza się, że z pracownikiem będącym studentem (który nie ma ukończonych 26 lat) pracodawca dodatkowo zawiera umowę zlecenia. W takim przypadku – dla celów ubezpieczeniowych w ZUS – jest ona traktowana jak umowa o pracę. W konsekwencji osobę ją wykonującą traktuje się jak pracownika.
Pracodawca z tytułu zawartej umowy zlecenia nie przekazuje dodatkowego (kolejnego) zgłoszenia takiej osoby do ubezpieczeń w ZUS. Wykazuje ją jedynie w jednym bloku imiennego raportu ZUS RCA (np. w bloku III.B.) z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia (tj. 01 10 X X) i odpowiednio zwiększoną podstawą wymiaru składek.
Powyższe nie dotyczy m.in. studenta w wieku do 26 lat zatrudnionego w jednym podmiocie na podstawie umowy o pracę, a w drugim wykonującego umowę zlecenia. Wykonywanie pracy m.in. przez studenta, który nie ukończył 26 lat, na podstawie umowy o pracę w jednej firmie nie powoduje powstania obowiązku ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego z tytułu zlecenia zawartego w innej firmie. Będzie tak pod warunkiem, że umowa zlecenia nie będzie przez niego wykonywana na rzecz podmiotu, z którym ma on zawartą umowę o pracę.