Od 2019 roku przedsiębiorcy mają prawo do skorzystania z ulgi w opłacaniu składek, zwanej „małą działalnością gospodarczą”. Składki na ubezpieczenia społeczne opłacane są od podstawy wymiaru, której wysokość zależy od tych przychodów.
Zmniejszenie limitu
W roku 2021 składki społeczne w ramach tzw. małego ZUS mogą opłacać przedsiębiorcy, których roczny przychód z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej w 2020 r. nie przekroczył kwoty 120.000 zł. Roczny limit przychodu, od którego zależy prawo do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w niższej wysokości, może być zmniejszony. Tak będzie w przypadku, gdy przedsiębiorca rozpoczął, zakończył lub zawiesił prowadzenie działalności gospodarczej w ciągu poprzedniego roku kalendarzowego. Wówczas dzieli się kwotę 120.000 zł przez liczbę dni kalendarzowych w poprzednim roku kalendarzowym (w 2020 r. – 366 dni) i mnoży przez liczbę dni kalendarzowych prowadzenia firmy w poprzednim roku kalendarzowym, a otrzymany wynik zaokrągla się do pełnych groszy zgodnie z zasadą matematyczną.
Liczba dni prowadzenia działalności odpowiada liczbie dni, w której przedsiębiorca podlegał z tego tytułu w poprzednim roku ubezpieczeniom społecznym lub ubezpieczeniu zdrowotnemu, a także liczbę dni, w których korzystał z tzw. ulgi na start. Nie należy uwzględniać tutaj liczby dni, w których przedsiębiorca wprawdzie prowadził działalność gospodarczą, ale podlegał ubezpieczeniu w KRUS albo za granicą.
Przykład
Pani Kasia prowadzi działalność gospodarczą na podstawie wpisu do CEIDG od 4 lat. Od 1 marca do 30 kwietnia 2020 r. zawiesiła jej wykonywanie. W 2020 r. prowadziła więc działalność gospodarczą przez 305 dni (366 dni – 61 dni). W 2020 roku osiągnęła przychód na poziomie 95 tys. zł. Przychód proporcjonalny ustalony będzie w następujący sposób:
120 tys. zł / 365 dni x 305 dni (366 dni kalendarzowych – 61 dni zawieszenia) = 100 tys. zł.
Odp. Pani Kasia będzie mogła opłacać mały ZUS 2021, gdyż przychód jest niższy od określonego limitu.
Jak prawidłowo ustalić podstawę wymiaru?
Do ustalenia podstawy wymiaru składek społecznych od 1 lutego 2020 roku znaczenie ma dochód z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Ustala się go według niżej podanego wzoru:
Otrzymany wynik należy zaokrąglić do pełnych groszy w górę zgodnie z zasadą matematyczną. Należy także pamiętać że jeśli składki społeczne były w ciągu roku zaliczane do kosztów, wówczas dochód powinien zostać powiększony o ich wartość. Następnie należy pomnożyć przeciętny miesięczny dochód z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym przez współczynnik wynoszący 0,5.
W przypadku osób, które w poprzednim roku kalendarzowym stosowały przepisy dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego w formie karty podatkowej i nie korzystały ze zwolnienia sprzedaży od podatku od towarów i usług na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o podatku od towarów i usług, roczny dochód z działalności gospodarczej ustalają, mnożąc roczny przychód z działalności gospodarczej przez współczynnik 0,5. Otrzymany wynik zaokrąglić należy do pełnych groszy w górę, jeśli końcówka jest równa lub wyższa niż 0,5 grosza, lub w dół, jeśli jest niższa. Taka sama zasada dotyczy osób, które korzystały z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
Uwaga na limity!
Po ustaleniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zgodnie z art. 18c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przedsiębiorca powinien sprawdzić, czy nie przekracza ona górnego i dolnego limitu. Podstawa wymiaru tych składek w ramach małego ZUS nie może bowiem być:
- wyższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy (w 2021 r. – 3.155,40 zł),
- niższa niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia (w 2021 r. – nie niższa niż 840 zł).
Jeśli ustalona przez przedsiębiorcę podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wyniesie np. 812 zł, wtedy najniższą obowiązującą go podstawą wymiaru składek społecznych będzie wysokość dolnego limitu, czyli 840 zł.
Przykład
Pan Artur prowadził firmę przez cały rok kalendarzowy. W 2020 roku osiągnął przychód na poziomie 105 tys. zł, a jego dochód wyniósł 57 tys. zł. W związku z tym będzie chciał skorzystać z małego ZUS-u. Podstawa wymiaru składek zostanie ustalona w następujący sposób:
57 tys. zł / 366 dni x 30 = 4 672,13 zł
4 672,13 zł x 0,5 = 2 336,07 zł
Składki za pana Artura będą obliczane od kwoty 2 336,07 zł.
