W sytuacji, gdy zawierasz umowę zlecenie z osobą, dla której jest to jedyna forma uzyskiwania przychodu, musi ona podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnym. Dodatkowo, wymagane są składki na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zleceniobiorca jest podległy jednemu tytułowi ubezpieczeń społecznych, o ile posiada tylko jedno źródło przychodu.
Warto jednak wspomnieć o jednym wyjątku, który dotyczy składki na ubezpieczenie chorobowe od zleceniobiorcy. Ta składka, wynosząca 2,45% wynagrodzenia brutto, jest opcjonalna i jej podstawa nie może przekroczyć 250% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.
Składki przy wielu źródłach przychodów
Ubezpieczenie społeczne
Pracownik jest objęty obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym w przypadku różnych tytułów zatrudnienia. Mogą to być: umowa o pracę, umowa zlecenia, prowadzenie działalności gospodarczej, pobieranie zasiłku macierzyńskiego, czy przebywanie na urlopie wychowawczym. Warto zrozumieć, w jakich sytuacjach pracownik może mieć kilka różnych tytułów zatrudnienia i jakie ubezpieczenia mu przysługują.
Zbieg tytułów zatrudnienia oznacza, że jedna osoba wykonuje pracę na podstawie wielu umów jednocześnie lub jest jednocześnie pracownikiem i prowadzi własną działalność gospodarczą. Jeśli twój współpracownik zawarł jednocześnie kilka umów zlecenia i podlega obowiązkowym składkom na ubezpieczenia społeczne tylko z jednej z tych umów – zazwyczaj z tej, która została zawarta jako pierwsza lub z wybranej przez niego. W przypadku drugiej i kolejnych umów możliwe jest zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, pod warunkiem że z pierwszej lub wybranej umowy współpracownik uzyskuje co najmniej minimalne wynagrodzenie. Od lipca 2023 roku – 3600 zł brutto.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych może podważyć sytuację, w której zawierasz z tą samą osobą kilka równoczesnych umów zlecenia jako pracodawca. Może to zostać uznane za próbę obniżenia sztucznie składek. W takim przypadku ewentualna kontrola ZUS może zakończyć się decyzją, nakazującą uiszczenie dodatkowych składek.
Ubezpieczenie zdrowotne
Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana osobno od każdego źródła dochodu. Dlatego osoba, która pracuje na podstawie wielu umów zlecenia, podlega obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu z każdej z tych umów.
Umowa zlecenie z pracownikiem zatrudnionym na etat
Kiedy nawiązujesz umowę zlecenie ze swoim pracownikiem, który jest już zatrudniony na pełny etat na podstawie umowy o pracę, taka umowa zlecenie jest traktowana na zasadach analogicznych do umowy o pracę i podlega pełnemu oskładkowaniu.
Umowa zlecenie z emerytem lub rencistą
Jeśli zawarłeś umowę zlecenie z emerytem lub rencistą, to obowiązują go obligatoryjne składki na ubezpieczenia społeczne. Tzn. emerytalne, rentowe oraz wypadkowe, a także ubezpieczenie zdrowotne. Składka na ubezpieczenie chorobowe jest opcjonalna.
Nie masz obowiązku płacenia składek na ubezpieczenie społeczne za emeryta lub rencistę, jeśli osoba ta osiąga co najmniej minimalne wynagrodzenie na podstawie umowy z innym podmiotem. W takim przypadku jedynie składka zdrowotna jest obowiązkowa.
Jeżeli zatrudniasz emeryta lub rencistę na umowę o pracę i dodatkowo podpisujesz z nim umowę zlecenie, to obowiązują zasady składkowe takie same, jak przy umowie o pracę. Oznacza to, że musisz odprowadzać składki z obu rodzajów umów.
Umowa zlecenie z osobą prowadzącą działalność
W przypadku umowy zlecenia z osobą prowadzącą działalność gospodarczą, obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne zależy od dwóch czynników:
Wysokości wynagrodzenia z umowy zlecenia.
Podstawy wymiaru składek wynikającej z działalności gospodarczej.
Jeśli zleceniobiorca odprowadza składki na swoją firmę w oparciu o ogólne zasady, czyli od podstawy nie niższej niż 60% przeciętnego wynagrodzenia, wtedy z umowy zlecenia muszą być opłacone wyłącznie składki zdrowotne.
Jeśli zleceniobiorca odprowadza składki na swoją firmę na preferencyjnych warunkach, co oznacza opłacanie składek od podstawy wynoszącej 30% minimalnego wynagrodzenia, wtedy z umowy zlecenia należy opłacać zarówno składki na ubezpieczenie społeczne, jak i zdrowotne.
Umowa zlecenie z uczniem lub studentem
Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne nie są wymagane w przypadku umowy zlecenie zawartej z:
Uczniem szkoły ponadpodstawowej.
Studentem, który nie przekroczył 26. roku życia.
Uczniem jest osoba, która spełnia jedno z poniższych kryteriów do 31 sierpnia każdego roku:
Kontynuuje naukę w tej samej szkole.
Skończyła jedną szkołę i rozpoczyna naukę w innej, której rok szkolny zaczyna się 1 września.
Skończyła szkołę i nie kontynuuje nauki.
Osoba, która przedstawi zaświadczenie o przyjęciu na studia wyższe po ukończeniu szkoły średniej, jest uważana za ucznia do 30 września. Studentem jest osoba, która została przyjęta na studia, rozpoczęła studia i złożyła ślubowanie. Jako studentów nie uwzględnia się uczestników studiów doktoranckich ani uczestników studiów podyplomowych.
Jaki jest koszt zatrudnienia współpracownika na umowę zlecenie?
Przy zatrudnianiu współpracownika na umowę zlecenie koszty są zbliżone do tych występujących w przypadku umowy o pracę, o ile współpracownik nie jest już objęty ubezpieczeniem społecznym w innym miejscu pracy.
Przykładowe składniki wynagrodzenia:
Wynagrodzenie zasadnicze – to podstawa do obliczenia składek na ubezpieczenia społeczne, zgodnie z umową zlecenie w naszym przykładzie, wynosi 3600 zł.
Składka emerytalna finansowana przez zleceniodawcę: 9,76% x 3600 zł = 351,36 zł
Składka rentowa finansowana przez zleceniodawcę: 6,50% x 3600 zł = 234,00 zł
Składka na ubezpieczenie wypadkowe finansowana przez zleceniodawcę: 1,67% x 3500 zł = 60,12 zł
Składka na Fundusz Pracy finansowana przez zleceniodawcę: 2,45% x 3500 zł = 88,20 zł
Składka na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych finansowana przez zleceniodawcę: 0,10% x 3600 zł = 3,60 zł
Składki na ubezpieczenia społeczne finansowane przez zleceniodawcę łącznie wynoszą:
Warto dodać, że nie zawsze trzeba opłacać składki na FP i FGŚS, zależy to od określonych kryteriów. Ponadto, od czasu wprowadzenia Polskiego Ładu, składka zdrowotna nie jest odliczana od zaliczki na podatek dochodowy. Kwota wolna od podatku wynosi od 2022 roku 30 tys. zł.
Wynagrodzenie netto pracownika
Ile wynosi wynagrodzenie pracownika netto, który zarabia 3600 zł na umowie zlecenia, przy uwzględnieniu 20% kosztów uzyskania przychodu?
Składniki wynagrodzenia:
Wynagrodzenie zasadnicze – to podstawa do obliczenia składek na ubezpieczenia społeczne i w naszym przykładzie wynosi 3600 zł.
Sposób obliczenia:
Składka emerytalna finansowana przez zleceniobiorcę: 9,76% x 3600 zł = 351,36 zł
Składka rentowa finansowana przez zleceniobiorcę: 1,50% x 3600 zł = 54,00 zł
Składka na ubezpieczenie chorobowe – dobrowolna, więc 0 zł.
Podstawa do obliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne: 3600 zł – (składki emerytalne + składki rentowe) = 3194,64 zł.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne do pobrania przez zleceniodawcę: 9% x 3194,64 zł = 287,52 zł.
Podstawa do obliczenia zaliczki na podatek dochodowy (po uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodów): 3194,64 zł – (20% x 3194,64 zł) = 2555,71 zł.
Zaliczka na podatek dochodowy (po obliczeniu): 2485 zł x 12% = 306,69 zł.
Kwota wynagrodzenia netto dla współpracownika wynosi:
