O karalnym podrobieniu podpisu można mówić wtedy, gdy spełnione zostaną odpowiednie przesłanki. Fałszerstwo musi dotyczyć dokumentu zdefiniowanego w art. 115 §. 14 k.k., czyli przedmiotu lub innego zapisanego nośnika informacji, z którym jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne. Dokumentem nie jest więc tylko umowa czy pismo urzędowe, ale też lista obecności w pracy, różnego rodzaju bilety, oświadczenia, usprawiedliwienia itd.
Podrobienie a przerobienie podpisu
Sfałszowanie podpisu może mieć dwojaką postać – podrobienia lub przerobienia. Pierwsze z wymienionych polega na skonstruowaniu nieswojego podpisu od zera. Z kolei przerobienie jest modyfikacją oryginalnego podpisu. Oba czyny są surowo zabronione i grożą za nie podobne konsekwencje karne. Nie ma także znaczenia to, czy podrobienie dotyczy oryginału dokumentu czy jego kopii. Liczy się sam fakt fałszerstwa.
Sfałszowanie podpisu – odpowiedzialność porządkowa
Sfałszowanie podpisu przez pracownika może być po pierwsze potraktowane jako naruszenie obowiązków pracowniczych podlegające odpowiedzialności porządkowej uregulowanej w art. 108–113 kp. Czyn pracownika może bowiem zostać potraktowany przez pracodawcę jako nieprzestrzeganie ustalonej organizacji i porządku w procesie pracy, za co można pracownikowi wymierzyć:
- karę upomnienia
- karę nagany.
Kara porządkowa nie może być jednak zastosowana po upływie 2 tygodni od powzięcia wiadomości o naruszeniu obowiązku pracowniczego i po upływie 3 miesięcy od dopuszczenia się tego naruszenia.
Ważne! Karę porządkową można zastosować tylko po uprzednim wysłuchaniu pracownika.
Sfałszowanie podpisu – odpowiedzialność materialna
Jeżeli w wyniku sfałszowania podpisu przez pracownika, pracodawca poniósł szkodę, może pociągnąć go do odpowiedzialności materialnej unormowanej przepisami art. 114–122 kp, co polega na żądaniu zapłacenia przez pracownika określonej sumy pieniężnej tytułem odszkodowania.
Aby zastosować wobec pracownika ten rodzaj odpowiedzialności, pracodawca musi wykazać (udowodnić), że pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych – czyli w omawianym przypadku wskutek sfałszowania podpisu na dokumencie – ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę w określonej wysokości.
Odszkodowanie ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, jednak jeżeli pracownik nie wyrządził jej umyślnie, nie może ono przewyższać kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Jeżeli pracownik wyrządził szkodę umyślnie, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.
Sfałszowanie podpisu – odpowiedzialność karna
Niezależnie od wyżej opisanych środków prawnych dotyczących odpowiedzialności regulowanej przepisami prawa pracy pracownik może podlegać odpowiedzialności karnej, jeżeli jego czyn będzie spełniał znamiona przestępstwa.
Zgodnie z art. 270 § 1 Kodeksu karnego, kto, w celu użycia za autentyczny, podrabia lub przerabia dokument lub takiego dokumentu jako autentycznego używa, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. Należy w związku z tym zauważyć, że sfałszowanie podpisu będzie zawsze równoznaczne ze sfałszowaniem dokumentu, na którym ten podpis zostaje umieszczony. Dokument taki nie jest bowiem autentyczny, gdyż podpis na nim widniejący w rzeczywistości nie jest podpisem osoby, która miała go rzekomo złożyć.
Z ewentualnym przestępstwem fałszerstwa opisanym w art. 270 § 1 kk będziemy, więc mieli do czynienia, gdy:
- podrobiono dokument np. poprzez umieszczenie na nim sfałszowanego podpisu,
- uczyniono to w celu posłużenia się tym dokumentem jako autentycznym,
- a treść dokumentu ma znaczenie prawne.
