Urlop wypoczynkowy jest prawem pracownika o charakterze osobistym, co oznacza, że pracownik nie może zrzec się przysługującego mu urlopu ani przekazać go na inną osobę. Osobą uprawnioną do urlopu wypoczynkowego jest każdy pracownik zatrudniony w ramach umowy o pracę. Oznacza to, że urlop ten nie przysługuje osobom zatrudnionym z tytułu umowy o dzieło i umowy zlecenie. W przypadku, gdy pracownik dopiero co, podjął pracę, to uzyskuje on prawo do 1/12 wymiaru urlopu po każdym miesiącu pracy w roku kalendarzowym.
Wymiar urlopu wypoczynkowego
Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od przepracowanego okresu w firmie, w której pracownik jest zatrudniony oraz od okresu poprzednich zatrudnień. Do okresu pracy zalicza się również ukończenie szkoły:
- zasadniczej lub równorzędnej zawodowej – czas trwania nauki nie więcej niż 3 lata,
- zawodowej – czas trwania nauki nie więcej niż 5 lat,
- średniej ogólnokształcącej – 4 lata,
- policealnej – 6 lat,
- wyższej (w tym stopień licencjata) – 8 lat.
W zależności od stażu pracy, pracownikowi przysługuje 20 lub 26 dni urlopu.
- 20 dni – staż pracy jest mniejszy niż 10 lat
- 26 dni – staż pracy jest równy bądź wyższy niż 10 lat
Osobie pracującej w niepełnym wymiarze czasu pracy przysługuje urlop pomniejszony w sposób proporcjonalny do wymiaru etatu.
Przykład: Pracownik zatrudniony jest na ½ etatu, staż pracy jest mniejszy niż 10 lat. Wymiar jego urlopu wypoczynkowego wynosi 10 dni.
½ * 20 dni = 10 dni
Ekwiwalent za zaległy urlop wypoczynkowy
Jeśli z jakiegokolwiek powodu pracownik nie spożytkuje urlopu w danym roku, niewykorzystane dni zostają przeniesione na rok kolejny. Zaległy urlop należy jednak wykorzystać do 30 września kolejnego roku.
Gdy pracownik nie wykorzysta przysługującego mu urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, prawo pracownika do urlopu w naturze przekształca się w prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. Wynika to z art. 171 Kodeksu Pracy
Art. 171 W przypadku niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy pracownikowi przysługuje ekwiwalent pieniężny.
Jak obliczyć należny ekwiwalent?
Aby obliczyć ekwiwalent należy:
- ustalić podstawę jego wymiaru;
- obliczyć ekwiwalent za 1 godzinę niewykorzystanego urlopu (podstawę wymiaru ekwiwalentu należy podzielić przez wskaźnik ekwiwalentu, a następnie podzielić przez dobową normę czasu pracy pracownika);
- otrzymany wynik pomnożyć przez liczbę godzin niewykorzystanego urlopu.
Współczynnik za niewykorzystany urlop:
Od liczby dni w danym roku kalendarzowym należy odjąć łączną liczbę przypadających w danym roku niedziel i świąt oraz dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy. Uzyskany wynik dzieli się przez 12.
366 dni – (52 niedziele + 9 dni świąt + 52 dni wolne) = 253 dni
253 dni : 12 = 21,08 – współczynnik urlopowy w 2020 roku.
Dla pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy współczynnik urlopowy 2020 (obniżony proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy) wynosi odpowiednio:
- dla 1/4 etatu wynosi 5,27 (1/4 x 21,08),
- dla 1/3 wynosi 7,03 (1/3 x 21,08),
- dla 1/2 wynosi 10,54 (1/2 x 21,08),
- dla 3/4 wynosi 15,81 (3/4 x 21,08).
Przykład 1: Pracownik zatrudniony był na pełny etat i otrzymywał stałe wynagrodzenie w wysokości 3 500 zł brutto. Nie wykorzystał 5 dni urlopu.
3 500 zł : 21,08 = 166,03 zł
166,03 zł : 8 = 20,75 zł
20,75 zł * 5 dni * 8 godzin = 830 zł brutto ekwiwalent
Przykład 2: Pracownik zatrudniony był na pełny etat i otrzymywał stałe wynagrodzenie w wysokości 4 000 zł brutto oraz zmienne premie miesięczne. Nie wykorzystał 7 dni urlopu.
- Lipiec – 500 zł premii
- Sierpień – 400 zł premii
- Wrzesień – 650 zł premii
4 000 zł : 21,08 = 189,75 zł
(500 zł + 400 zł + 650 zł) : 3 = 516,67 zł – średnia premia miesięczna
516,67 zł : 21,08 = 24,51 zł
189,75 zł : 8 = 23,72 zł – wartość godziny ekwiwalentowej stałego składnika wynagrodzenia
24,51 zł : 8 = 3,06 zł – wartość godziny ekwiwalentowej zmiennego składnika wynagrodzenia, czyli premii
23,72 zł + 3,06 zł = 26,78 zł
26,78 zł * 7 dni * 8 godzin = 1 499,68 zł brutto ekwiwalent
