Amortyzacja samochodu osobowego w firmie

Środki trwałe są nieodłączną częścią większości przedsiębiorstw. Uznanie danego składnika majątku za środek trwały wymaga spełnienia szeregu warunków.

Amortyzacja środków trwałych polega na stopniowym zużyciu składników majątku poprzez odpisy amortyzacyjne. Odpisy te dokonywane są drogą systematycznego rozłożenia wartości środków trwałych na ustalony okres amortyzacji.

Kiedy dany składnik majątku stanowi środek trwały?

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości środki trwałe to rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki.

Do środków trwałych zaliczane są:

nieruchomości, w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego;
maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy;
ulepszenia w obcych środkach trwałych;
inwentarz żywy.

Amortyzacja samochodu osobowego – metoda liniowa

Amortyzacja liniowa to podstawowa metoda przeznaczona dla aut osobowych zakupionych na firmę. Założeniami tej metody jest to, że środek trwały zużywa się równomiernie w ciągu całego okresu użytkowania. Przy tej metodzie amortyzacja rozpoczyna się od pierwszego miesiąca następującego po miesiącu, w którym samochód wprowadzono do ewidencji środków trwałych. Z wykazu stawek amortyzacyjnych wynika, że dla samochodów osobowych sklasyfikowanych pod numerem KŚT 741 podstawowa roczna stawka amortyzacyjna wynosi 20%, co oznacza, że samochód będzie amortyzowany przez 5 lat.

Przykład

Firma „Ambroży” w marcu 2022 roku przyjęła do użytkowania samochód osobowy o wartości 40 000 zł. Kiedy możliwe będzie rozpoczęcie amortyzacji i ujęcie ich w KPiR w celu pomniejszenia dochodu?

W związku z tym, że amortyzacja rozpoczyna się w miesiącu następującym po miesiącu wprowadzenia środka trwałego do firmy, pierwszego odpisu amortyzacyjnego firma „Ambroży” dokona w kwietniu 2022 roku w wysokości 666,67 zł, czyli (40 000 x 20%) / 12 m-cy.

Amortyzacja samochodu osobowego – metoda liniowa przyspieszona

Podwyższenie stawki amortyzacyjnej polega na przemnożeniu stawki amortyzacyjnej podanej w Wykazie stawek amortyzacyjnych przez przyjęty przez podatnika współczynnik, nie wyższy od maksymalnego. W ten sposób można przyspieszyć czas rozliczenia w kosztach samochodu osobowego.

Dla samochodu osobowego stawka podstawowa wynosi 20%, natomiast maksymalna wartość współczynnika – 1,4. Tym samym najwyższa stawka amortyzacyjna może wynosić 28%, wówczas okres amortyzacji będzie trwał 3 lata i 7 miesięcy.

Amortyzację liniową przyspieszoną można zastosować w stosunku do samochodów osobowych tylko w przypadku, kiedy zachodzą określone ustawowo warunki. Podwyższenie stawki podstawowej może mieć miejsce w sytuacji używania samochodu:

w warunkach wymagających szczególnej sprawności technicznej albo
bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych.

Przykład

Firma w lipcu przyjęła do użytkowania samochód osobowy o wartości 39 500 zł. Samochód ten używany będzie ze względu na rodzaj działalności w trudnych warunkach terenowych.

Miesięczna wartość odpisu amortyzacyjnego wynosić będzie 921,67 zł czyli (39 500 x 20% x 1,4) / 12 m-cy.

Amortyzacja samochodu osobowego – metoda indywidualna

Oprócz amortyzacji metodą liniową wyróżniamy także amortyzację metodą indywidualną. Dzięki tej metodzie możemy indywidualnie ustalać stawki amortyzacyjne używanych lub ulepszonych środków trwałych, które zostały wprowadzone do naszej ewidencji środków trwałych po raz pierwszy.

Zgodnie z definicją zawartą w art. 22j ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o PIT środki trwałe uznaje się za:

używane – jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 6 miesięcy przez podmiot inny niż podatnik,
ulepszone – jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ich ulepszenie stanowiły co najmniej 20% wartości początkowej.

W przypadku samochodów osobowych należy pamiętać, że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 30 miesięcy, wówczas jeśli samochód osobowy spełnia definicję samochodu używanego lub ulepszonego, okres amortyzacji możemy skrócić do 2,5 roku. Oznacza to, że indywidualna roczna stawka amortyzacyjna dla samochodu osobowego nie może przekroczyć 40%. Jest to maksymalna wysokość tej stawki. Podatnicy, jeśli tylko chcą, mogą ją również ustalić na poziomie niższym.

Przykład

Firma XYZ w lutym zakupiła używany samochód osobowy o wartości 40 000 zł.

Miesięczna wartość odpisu amortyzacyjnego wynosić będzie: 1 333,33 zł czyli (40 000 x 40%) / 12 m

Jednorazowa amortyzacja samochodu osobowego

Zgodnie z przepisami amortyzacja jednorazowa może być stosowana dla środków trwałych zaliczanych do grupy 3-8, z wyłączeniem samochodów osobowych. Nie oznacza to jednak, że w ogóle nie ma możliwości zastosowania jednorazowego odpisu. Bowiem jeżeli wartość początkowa samochodu osobowego nie przekracza 10 000 zł (netto dla czynnych podatników VAT, brutto dla podatników zwolnionych z VAT), podatnik ma prawo do zastosowania jednorazowej amortyzacji wynikającej z art. 22f ust. 3 ustawy o PIT. Wobec tego składniki majątku o wartości początkowej nie przekraczającej 10.000 zł można wprowadzić bezpośrednio w koszty lub zamortyzować jednorazowo.